Τα 10 (+4) ωραιότερα – γευστικότερα Κυπριακά Φαγητά

από τον Δημήτριο Γκόγκα

Η Κυπριακή Κουζίνα είναι από τις πιο πλούσιες Κουζίνες της Μεσογείου. Γάλλοι, Ιταλοί, Άγγλοι και Τούρκοι, κατά σειρά κατακτητές της Μεγαλονήσου επηρέασαν τη μαγειρική της, με αποτέλεσμα η σύγχρονη Κυπριακή Κουζίνα να αποτελεί ένα μείγμα, διόλου ευκαταφρόνητο, αξιολογότατο και γευστικότατο, από μυρωδιές, αρώματα και απίθανες γεύσεις της Ελληνικής, Ανατολικής αλλά και γενικότερα της Ευρωπαϊκής Κουζίνας. Εμείς θαυμαστές και κρυφοί εραστές της Κυπριακής Κουζίνας, παραθέτουμε τα σημαντικότερα πιάτα της Κουζίνας της Κύπρου και σας καλούμε να τα δοκιμάσετε

Στο Νο 10 το Κολοκάσι. Ρίζα που συναντάται ευρέως στην Κύπρο και τιμάται ιδιαίτερα. Eίναι γνωστό φυτό από τα ρωμαϊκά χρόνια. Συνήθως μαγειρεύεται ως γιαχνί στην κατσαρόλα, μαζί με χοιρινό ή κοτόπουλο, ντομάτα, κρεμμύδι και σέλινο, ενώ πολλές φορές αναμειγνύεται - μαγειρεύεται  και  με πατάτες αντί για κρέας. Ως φαγητό θυμίζει πολύ έντονα τις πατάτες γιαχνί, τις πατάτες μπλουμ  της Ελλαδίτικης Κουζίνας.

Στην αμέσως επόμενη θέση και στο Νο 9 ισοβαθμούν τρία φαγητά: Ο κυπριακός τραχανάς, η αφέλια και το οφτόν κλέφτικο. Το πιο είναι καλύτερο από τα άλλα,  κανείς δεν μπορεί να πει.

Η αφέλιαείναι χοιρινό κρέας χωρίς λίπος μαριναρισμένο σε κόκκινο κρασί, κύμινο, κανέλα και ξερό κόλιαδρο και σιγοβρασμένο σε κατσαρόλα . Συνοδεύεται συνήθως από ρύζι. Όπως και ο πολιτικός λόγος, πάντα συνοδεύεται από ψέμα. Μόνο που στην περίπτωση της Αφέλιας, θα ήταν αφελές να πιστέψουμε ότι η νοστιμιά της είναι ψέμα.

Ο Κυπριακός τραχανάς θεωρείται από πολλούς εθνικό πιάτο της Κύπρου. Παράγεται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, η τιμή του αρκετά τσουχτερή στα καταστήματα τροφίμων και διατηρείται καθ΄ όλον το χρόνο. Το χειμώνα μαγειρεύεται ως σούπα με ζωμό κοτόπουλου και προσφέρεται με μικρά κομματάκια χαλουμιού. Παρασκευάζεται  από ψιλοκομμένο σιτάρι (γνωστό και ως κονάρι στο Κυπριακό ιδίωμα) και ζυμώνεται σε κυλινδρική μορφή.

Γνωρίζουμε ότι ως τραχανάς εννοείται γενικά ο βλάκας. Επίσης πολύ διαδεδομένη στον Ελλαδικό χώρο είναι η λέξη γεροτραχανάς που δηλώνει απαξιωτικά τον ηλικιωμένο, ότι δηλαδή και είναι γέρος αλλά και είναι στα τελευταία του καθώς έχει κουρκουτιάσει το μυαλό και το σώμα του.

Το οφτόν κλέφτικο που πήρε το όνομα του από τους κλέφτες που έκλεβαν αρνιά και τα έψηναν σε πρόχειρους φούρνους που έσκαβαν με φτυάρια  μέσα στη γη, για να κρύψουν την μυρωδιά από το ψήσιμο. Αρνί με κόκκαλο, πατάτες, δενδρολίβανο, αλάτι, πιπέρι, σκόρδο και βούτυρο, μπερδεύονται γλυκά μέσα σε τσουκάλια, ταψιά ή άλλες τεχνικές μαγειρέματος μέσα στους ξύλο Φούρνους για αρκετές ώρες μέχρι να αποδοθεί στο πιάτο μας η ονειρική γεύση που λατρεύουμε εδώ στην Κύπρο. Στο σημείο αυτό δεν θα πρέπει να αγνοήσουμε την φράση «σφύρα μου κλέφτικα» καθώς στην περίπτωση που οι κλέφτες συλλαμβάνονταν για την κλοπή αδιαφορούσαν για τις κατηγορίες και τις καταγγελίες. Πως κάνουν κάποιοι που κατέχουν αξιώματα την σήμερον ημέρα; Αι για σου!

Στην θέση Νο 8 οι ραβιόλες. Κληρονομιά των Βενετών, από τον 15ο αιώνα. Μοιάζουν πάρα πολύ με τα ιταλικά ραβιόλια, αλλά είναι πολύ μεγαλύτερα σε μέγεθος, γεμισμένα με χαλούμι ή και με κιμά και βρασμένα σε ζωμό από κοτόπουλο. Σερβίρονται, με αρκετό ζουμί, μην πεταχτεί κιόλας, τριμμένο χαλούμι και φρέσκο δυόσμο. (O δυόσμος είναι η μεγάλη αγάπη των Κυπρίων στα φαγητά. Πάντα τον ανακαλύπτεις μέσα στο πιάτα…) Υπ΄ όψη ότι επειδή εδώ χαμέ στην Κύπρο προσέχουμε την διατροφή μας για ευλύγιστα κορμιά ο δυόσμος εκτός από αιθέριο έλαιο και διαιτητικές ίνες, περιέχει επίσης, φολικό οξύ, ριβοφλαβίνη, βιταμίνες Α, Β6, Ε, ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο, κάλιο, μαγγάνιο και χαλκό και τα μυαλά στα …κάγκελα. (βρε τι σου είναι το διαδίκτυο..)

Στην θέση Νο 7 οι κυπριακοί κεφτέδες και οι καραόλοι.

Τους Κυπριακούς  κεφτέδες τους αναγνωρίζεις από το οβάλ σχήμα τους ή από σχήμα ως σουτζουκάκι. Παρασκευάζονται από χοιρινό κιμά ή μείγμα χοιρινού και μοσχαρίσιου, στον οποίο προστίθεται τριμμένη πατάτα. Η πατάτα δε είναι αυτή που την διαφοροποιεί από τους κλασσικούς κεφτέδες. Έντονη μυρωδιά δυόσμου και ίσως κανέλας. Οι Κύπριοι τους λατρεύουν και είναι χαρακτηριστικό ότι δεν χορταίνεις να τους τρως. Κάποια στιγμή σταματάς, καθ΄ όσον έχεις διαπιστώσει ότι μυρίζεις δυόσμος!

Οι Καραόλοι, τα σαλιγκάρια δηλαδή, στη Κυπριακή Διάλεκτο, είναι ένας πολυαγαπημένος κυπριακός μεζές. Μαγειρεύονται γιαχνί ή με ντομάτα, κρεμμύδι ή και με κολοκάσι ακόμα. Η λέξη «σαλιγκαριά» σημαίνει:  εθελοδουλία, το γλείψιμο μέχρις αηδίας. Όλοι μας κάτι τέτοιο θα το έχουμε σίγουρα αντιληφθεί.

Στην θέση Νο 6 οι πατάτες αντιταχτές

Από τα εκλεκτότερα φαγητά της κυπριακής κουζίνας. Μικρές πατάτες με φλούδα, βρασμένες σε άφθονο λάδι που μόλις ροδοκοκκινίσουν, αφαιρείται το λάδι και «τινάζονται» μέσα στην κατσαρόλα μαζί με αλάτι και κόλιανδρο για να αναμιχθούν καλά όλα τα υλικά. Εξ ου και το όνομα αυτών: «αντιναχτές».  Γνωστή η ρήση: «άλλο κάρο με πατάτες» διαβάζουμε στην ιστοσελίδα: https://www.slang.gr/lemma/23986-allo-karo-me-patates: Βαρύς απαξιωτικός και υποτιμητικός χαρακτηρισμός προσώπου του οποίου η συγκεκαλυμμένη ανοησία περνάει αποκαλυπτήρια.

Στη θέση Νο 5 η Σούβλα

Ο κυπριακός μεζές,  που για πολλούς βρίσκεται στην κορυφή της κυπριακής γαστρονομίας. Αρνί ή κατσίκι κόβονται σε μεγάλα κομμάτια, περνιούνται σε σούβλα και ψήνονται για αρκετές ώρες  στα κάρβουνα. Στην γευστική ιεροτελεστία που ακολουθείται καταναλώνονται κρασιά, μπύρες, ζιβανία ….. και ποικίλοι άλλοι μεζέδες. Η φράση «στριφογυρίζω σαν το αρνί στη Σούβλα» σημαίνει ότι γυρίζω γύρω από τον εαυτό μου όπως το αρνί στη σούβλα και δεν μπορώ να ηρεμήσω παρά τις προσπάθειες που καταβάλλω.

Στη θέση Νο 4 οι κούπες

Παρασκευάζονται έχοντας ως βάση το πλιγούρι. Γεμίζονται με κιμά ή με μανιτάρια και τηγανίζονται σε άφθονο λάδι. Τρώγονται ως πρωινό έδεσμα. Καταναλώνονται με τη συνοδεία λεμονιού. Ιδιαίτερα βαρύ σνακ για τους έχοντες στομαχικά προβλήματα. Η κούπα που γνωρίζουμε και πίνουμε τους καφέδες ουδεμία σχέση έχει.

Στη θέση Νο 3 τα μακαρόνια φούρνου

Το περίφημο παστίτσιο της Κύπρου.  Συνήθως παρασκευάζεται με χοιρινό κιμά αλλά και με μοσχαρίσιο. Βασικό χαρακτηριστικό μπαχαρικό η κανέλλα και το μαύρο πιπέρι. Στην μπεσαμέλ αλλά και στα μακαρόνια η παρουσία του χαλουμιού είναι απαραίτητη.

Στη θέση Νο 2 οι Σεφτελιέςκαι το χαλούμι

Το κύριο χαρακτηριστικό των σεφτελιών είναι η αρνίσια μπόλια, που τυλίγει ευλαβικά αρνίσιο ή χοιρινό κιμά, ζυμωμένο με μπόλικη κανέλα, μαϊντανό και κρεμμύδι. Ιδανικός μεζές, θεϊκό φαγητό. Σερβίρεται με ρύζι, πατάτες και με ότι άλλο έχετε σκεφτεί.

Το χαλούμι είναι ένα τυρί διεθνώς αναγνωρίσιμο. Η νοστιμιά του αναδεικνύεται πάνω στα κάρβουνα. Ψητό είναι ένα εκλεκτό έδεσμα. Συνοδεύει εξαιρετικά αλλαντικά και λουκάνικα σε γευστικά σάντουιτς. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας, χαλούμι ονομάζουν πειρακτικά τον εξ Κύπρου Δημότη σε αντιπαράθεση με το όχι και τόσο κολακευτικό : καλαμαρά

Στη θέση Νο 1 τα κουπέπια

Το τέλειο και ιδανικότερο φαγητό της Κύπρου. Τα υπέροχα αυτά ντολμαδάκια(!) με ελάχιστο ρύζι και μπόλικο κιμά (αρνίσιος και χοιρινός) δεν σε χορταίνουν παρά μόνο εάν αισθανθείς κάποια κιλά παραπάνω. Συνοδεύονται κυρίως από γιαούρτι.

Τελειώνοντας δεν αναφερθήκαμε στα απαγορευμένα - αμπελοπούλια που η χρήση της λέξης έτσι όπως πάνε τα πράγματα θα ποινικοποιηθεί. Στις φλάουνες, στη λούντζα, στα κυπριακά λουκάνικα, στις δακτυλιές. Είναι όμως λίγο μακρύτερα από τον κατάλογο που συνθέσαμε. Καλή σας όρεξη!