Θέατρο. Μία λέξη που έχει
χάσει την αξία της; Μήπως εμείς την αποδυναμώσαμε; Ας αναλογιστούμε όλοι πόσο
δυνατή είναι η έννοια αυτή της λέξης και τι θα συμβεί αν στη κοινωνία μας δεν
υπάρχει το θέατρο.
Ο συμβολισμός στο
θέατρο, ως τρόπος έκφρασης, ο εκ θεμελίων άριστος τρόπος να πει ο άνθρωπος σ’ αγαπώ,
σε μισώ, θέλω να μείνουμε ενωμένοι για πάντα και που ο Θέσπις κατάφερε, πριν
χιλιάδες χρόνια, να εισάγει τον πρωταγωνιστή στο θέατρο. Αυτό είναι το θέατρο
στη ζωή μας. Πρωταγωνιστής!!! Αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας μας όπου αντικατοπτρίζει
όλες τις πλευρές της.
Τα πάνω και τα κάτω της.
Τα θεμιτά και τα αθέμιτα, τα ηθικά και τα ανήθικα.
Στη Λάρνακα, με τη μακραίωνη πολιτιστική παράδοση, το
θέατρο ΣΚΑΛΑ από την έναρξη της λειτουργίας του ως σήμερα, βρίσκεται στις επάλξεις
της θεατρικής δημιουργίας με τεράστιες επιτυχίες τόσο στη Λάρνακα όσο και σε
παγκύπριο επίπεδο.
Τι συμβαίνει όμως και τα τελευταία χρόνια η αίθουσά του
αδειάζει; Γιατί το κοινό, σε μεγάλο
ποσοστό, «απαξιώνει» την κάθε του προσπάθεια; Ποιες αλλαγές πρέπει να γίνουν
για την επιβίωσή του; Ποιος ο ρόλος των Μ.Μ.Ε.;
Συνηθίζουμε να λέμε ότι: η εποχής μας δεν παράγει
πολιτισμό. Ότι οι μέρες μας στερούνται ενός πολιτιστικού οράματος και υπηρέτησης
πολιτιστικών δρωμένων με στόχο την ποιοτική αναβάθμιση της κοινωνίας, του
ανθρώπου, τη θεατρική διδασκαλία και εκπαίδευση.
Μέσα σε αυτή τη σκέψη, το πιθανότερο να εμπεριέχεται ένα
μέρος της αλήθειας ή να βρίσκεται η μία όψη του νομίσματος. Εμείς; Πόσο μεγάλο
μέρος της ευθύνης φέρουμε εμείς;
Με αφορμή την μεταφορά στο σανίδι του Θεάτρου ΣΚΑΛΑ του
ΑΓΡΙΟΥ ΣΠΟΡΟΥ αλλά και όλων των παραπάνω, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του
Ανδρέας Μελέκης, απαντά στο apopsi-la με μοναδικό ήθος και αξιοπρέπεια.
Αναπόσπαστο Κομμάτι
της Σκαλιώτικης ζωής το Θέτρο ΣΚΑΛΑ πρέπει να παραμείνει μια ανοιχτή
πύλη πολιτισμού και τα καθίσματά του να γεμίσουν ξανά. Το οφείλουμε στον εαυτό μας
και στις γενιές που έρχονται. Το οφείλουμε στη Λάρνακα!!!
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Στρατούλα Τραμουντάνη
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Αρχείο Ανδρέα
Κύριε Μελέκη, γιατί αυτό το έργο;
(ΑΓΡΙΟΣ ΣΠΟΡΟΣ)
Γιατί πάνω απ’ όλα είναι
καλή δραματουργία, γιατί είναι έργο ενός νέου σημαντικού Έλληνα συγγραφέα και
που για πρώτη φορά παρουσιάζεται στην Κύπρο. Έργο σύγχρονο και διαχρονικό –
πραγματεύεται θέματα όπως ο αγώνας των ανθρώπων για επιβίωση, οι δυσκολίες
προσαρμογής στη μεταβαλλόμενη κοινωνική πραγματικότητα, η πολυπλοκότητα των
σύγχρονων προβλημάτων, οι ανθρώπινες σχέσεις. Και γιατί ο κάθε ένας από μας
μπορεί να δει έστω και λίγο τον εαυτό του μέσα από αυτό το έργο και που ίσως
του δημιουργηθεί η ανάγκη να φωνάξει στο τέλος της παράστασης μαζί με τον βασικό
ήρωα του έργου : «ΑΝΤΕΧΟΥΜΕ ΡΕΕ… ».
Ποια είναι τα μηνύματα της παράστασης;
Η παράσταση και ο συγγραφέας θέτουν κυρίως
προβληματισμούς, θέματα και προβλήματα του σημερινού Έλληνα και Κύπριου (Βίοι
παράλληλοι). Αποφεύγουν επιμελώς τις
εύκολες λύσεις και απαντήσεις. Ελπίζω όμως ότι όλοι θα κρατήσουν την τελευταία
φράση του έργου «Αντέχουμε ρεε.. Παντού φυτρώνουμε!» Και που είναι ένδειξη της
ισχυρής θέλησης, αλλά και υποχρέωσης μας για την επιβίωση.
Οι Έλληνες είναι Άγριοι σπόροι»;
Πιστεύω ότι αν δεν είχαν οι Έλληνες αυτό το
χαρακτηριστικό και με όσα έχουν βιώσει και συνεχίζουν να βιώνουν, θα είχαν
αφανιστεί. Γιατί ο «άγριος σπόρος» δεν έχει μόνο αγκάθια αλλά και… «χίλιους ανθούς επέταξε».
Ο συγγραφέας του «Άγριου σπόρου», Γιάννης Τσίρος, έχει
αναφέρει σε συνέντευξή του πως «η ανάγκη για επιβίωση (στο έργο) προηγείται των
διατάξεων». Πώς το σχολιάζετε;
Δυστυχώς οι χαλεποί καιροί που ζούμε και η συντριβή της
ανθρώπινης ύπαρξης δεν μας αφήνουν και πολλές επιλογές. Αν δεν υπάρχει ο άνθρωπος, αν δεν μπορεί να επιβιώσει,
τι να κάνουμε τις νέες διατάξεις «αφού δεν προλάβαμε ακόμα να εφαρμόσουμε τις
παλιές» και ακόμα όπως λέει και ο βασικό ήρωας του έργου: «Κι εάν δεν μας
επιτρέπει ο νόμος να ζήσουμε… θα τον καταπατήσουμε». Επειδή μιλάμε για
«διατάξεις» οι οποίες δυσκολεύουν την
επιβίωση του απλού ανθρώπου και πιθανόν να είναι προς το συμφέρον των ολίγων
και εις βάρος των πολλών. Εάν είναι διατάξεις ενός κράτους Δικαίου, ασφαλώς και
θα πρέπει να προηγούνται!
Ο Γκαίμπελς έλεγε: «Πες, πες ψέματα, θα
το πιστέψουν και μετά δεν γυρίζεις πίσω». Το ίδιο κάνουν τα σημερινά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης;
Η πικρή αλήθεια! Τα ΜΜΕ είναι θεωρητικά η τέταρτη εξουσία
αλλά πρακτικά είναι η Υπέρτατη Εξουσία. Αυτά εκλέγουν Προέδρους, Βουλευτές,
τοπικούς άρχοντες, προβάλλουν και αναδεικνύουν
ως σημαντικά γεγονότα πιθανόν τα πιο ασήμαντα, αναλόγως συμφερόντων, καθορίζουν
τρόπο σκέψης και το αισθητικό γούστο. Προβάλλουν την ασχήμια ως ομορφιά και το
ωραίο και το καλό. Είναι εξαφανισμένα στο «πύρ το εξώτερον». Η επιτυχία του συστήματος, «προσωρινά» και
εννοώ παγκόσμια, εδράζεται κυρίως στην νέα μορφή δικτατορίας, την δικτατορία
των ΜΜΕ: Μπερλουσκονιμός!
Καταλήξαμε να έχουμε μια κοινωνία του καναπέ κύριε
Μελέκη; Γίναμε παθητικοί δέκτες; Που μας οδηγεί αυτό;
Η πραγματικότητα και η καθημερινότητα μας, αποδεικνύουν
αυτό που λέτε. Στα κυπριακά διερωτόμαστε: Μα εψεκάσαν μας; Γιατί τόση
αδιαφορία, γιατί τόση παθητικότητα; Εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σ’
ένα Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο για να ζήσει η Ευρώπη ελεύθερα, ειρηνικά, αδελφωμένα
αλλά και τόσα άλλα απελευθερωτικά κινήματα σ’ όλο τον κόσμο αγωνίστηκαν, για
ελευθερία, για δημοκρατία, για ποιότητα ζωής, για καλυτέρευση του ανθρώπου και
οικονομικά αλλά και πνευματικά. Η παθητικότητα και η αδιαφορία είναι συνενοχή
και οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην καταστροφή, στην μοιρολατρία.
Σκηνοθέτης, ηθοποιός, Καλλιτεχνικός Διευθυντής; Πως
διαχειρίζεστε όλους αυτούς τους ρόλους στο Θέατρο;
Αναπόφευκτα σ’ ένα μικρό θέατρο που λειτουργεί στην
Περιφέρεια καλούμαστε κάποιοι να επωμισθούμε και να διαδραματίσουμε πολλούς
ρόλους. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος επιβίωσης. Ασφαλώς και υπάρχει κούραση και
κάποιες φορές να γίνονται και συμβιβασμοί προσπαθώντας όμως, όσο μπορούμε να
είναι τουλάχιστον όσον το δυνατόν πιο ανώδυνοι. Το πιο δύσκολο κομμάτι είναι η
Διεύθυνση λόγω των συνθηκών και πλαισίου λειτουργίας, αλλά και γιατί δεν είναι
μόνο «καλλιτεχνική». Περιλαμβάνει Οργάνωση, Διοίκηση, Εκτέλεση και Οικονομική
διαχείριση η οποία στην εποχή της κρίσης έχει μετατραπεί σε… Εφιάλτη!
Πληθώρα ηθοποιών και εργαστηρίων. Γνώση
και εμπειρία; Ποια πιστεύετε πως είναι τα απαραίτητα υλικά για το «χτίσιμο» των
νέων ηθοποιών;
Ένα θεατρικό εργαστήρι
θα πρέπει να στοχεύει στην Παιδεία με την ευρύτερη έννοια του όρου, να
συμβάλλει στην θεατρική ανάπτυξη και δημιουργία θεατρικής υποδομής. Να είναι
προσφορά μιας δημιουργικής δραστηριότητας στα παιδιά και τους νέους για μια
άμεση συμμετοχή στην θεατρική πράξη η οποία να συμβάλλει στην πνευματική,
ψυχική και σωματική τους υγεία. Να συμβάλλει στην έκφραση της φαντασίας και
δημιουργικότητας τους, στην γλωσσική καλλιέργεια, στην ανάπτυξη δεξιοτήτων
κίνησης και φωνής, στην καλλιέργεια ομαδικότητας, επικοινωνίας και υπευθυνότητας.
Και να αγαπήσουν το Θέατρο!!! Να γίνουν τουλάχιστον θεατρόφιλοι.
Τα Θεατρικά Εργαστήρια
θα πρέπει να προετοιμάζουν και αυτούς που θα επέλεγαν τον δρόμο του ηθοποιού
και να τους δώσουν εφόδια για περαιτέρω Παιδεία σε Δραματικές Σχολές και
Θεατρικές Ακαδημίες.
Όντως υπάρχει πληθώρα
και ηθοποιών και εργαστηρίων. Η γνώση και η εμπειρία είναι βασικές προϋποθέσεις
για διδασκαλία. Όμως, όπως και σε άλλους τομείς της κυπριακής κοινωνίας, έτσι
και σε αυτήν την περίπτωση, ισχύει το «Ότι δηλώσεις είσαι». Υπάρχει μια
ανεξέλεγκτη κατάσταση και κανένα θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας αυτών των
Εργαστηρίων και ούτε κάποιος μηχανισμός Ελέγχου. Οπότε;
Απαραίτητα υλικά για το
«χτίσιμο» των νέων ηθοποιών είναι: Ταλέντο, σκληρή δουλειά, γνώση και πάλι
γνώση, ομαδικό πνεύμα. Να είναι συνεργάσιμοι και πάνω απ’ όλα να έχουν ΗΘΟΣ!
Τι γίνεται με το κοινό της Λάρνακας; Είστε ικανοποιημένος
από την προσέλευση του στις κατά καιρούς παραστάσεις που ανεβάζετε;
Αν έλεγα ότι είμαι ικανοποιημένος δεν θα έλεγα την
αλήθεια. Αυτό το γνωρίζουν και οι λίγοι θεατρόφιλοι αυτής της πόλης που
παρακολουθούν τις παραστάσεις μας. Δυστυχώς η Λάρνακα πριν την δημιουργία του
Θεάτρου «ΣΚΑΛΑ» δεν έχει να επιδείξει κάποια θεατρική δραστηριότητα ή κάποιες
θεατρικές υποδομές, θεατρική παράδοση και θεατρική κουλτούρα. Το κενό ήταν
τεράστιο και αποστολή του Θεάτρου «ΣΚΑΛΑ» δεν ήταν μόνο να παράγει παραστάσεις
αλλά και να συμβάλλει στην δημιουργία θεατρόφιλου κοινού. Έγιναν πολλά σ’ αυτό
τον τομέα (Θεατρικά Εργαστήρια, Παιδική Σκηνή, συνεργασίες με Οργανωμένους
Φορείς και Σύνολα, Συνεργασίες με τα Σχολεία της Πόλης, παραστάσεις
φιλανθρωπικού χαρακτήρα και πολλά άλλα). Υπήρξαν και περίοδοι που η προσέλευση
ήταν ικανοποιητική. Είχαμε την οικονομική ευχέρεια λόγω των χορηγιών του
κράτους, του Δήμου και των ημικρατικών οργανισμών, να δίνουμε εκατοντάδες
προσκλήσεις για να ελκύσουμε τον κόσμο και να κάνει συνήθειά του και ψυχική
ανάγκη, αν θέλετε, το να παρακολουθεί Θέατρο.
Λειτουργούμε σ’ ένα συγκεκριμένο χώρο. Το Θέατρο δέχεται
τις επιδράσεις και τους κραδασμούς αυτού του χώρου. Η οποιαδήποτε κοινωνική
πραγματικότητα, αντανακλάται και στο Θέατρο.
Τι απαντάτε σε σχόλια και επικρίσεις για το
γεγονός ότι οι τοπικοί άρχοντες και όχι μόνο… «δεν πατούν το πόδι τους» σχεδόν
ποτέ στις παραστάσεις;
Φαντάζομαι λόγω βεβαρημένου προγράμματος οι τοπικοί
άρχοντες παρευρίσκονται σε εκδηλώσεις «εκ καθηκόντων» και πιθανόν όχι από
ενδιαφέρον. Και κανένας με την εκλογή του δεν αποκτά αυτόματα και θεατρική κουλτούρα
ή έφεση προς τις Τέχνες.
Το καταστατικό ορίζει ως Πρόεδρο του
Θεάτρου Σκάλα τον εκάστοτε Δήμαρχο Λάρνακας; Πιστεύετε ότι πρέπει να αλλάξει
αυτό;
Το να προεδρεύει του Δ.Σ. του Θεάτρου «ΣΚΑΛΑ» ο εκάστοτε
Δήμαρχος δεν είναι καταστατική πρόνοια. Ήταν μια απόφαση της εταιρείας και είχε
ένα συμβολικό χαρακτήρα: ότι το Θέατρο «ΣΚΑΛΑ» έχει τοπική στήριξη και με τον
πρώτο δημότη της επικεφαλή αυτού του Θεάτρου, αλλά και τιμής ένεκεν προς τον
Δήμο που ήταν στην ουσία συνιδρυτής του Θεάτρου. Αυτό είχε και τα θετικά του,
αλλά και τα αρνητικά του. Οι Δήμαρχοι εκπροσωπούν πολιτικές και το θέατρο
βρέθηκε αρκετές φορές ενδιάμεσα πολιτικών αντεγκλήσεων και διαφωνιών.
Αυτό αλλάζει και ήδη υπάρχουν υποδείξεις από τον Γενικό
Ελεγκτή ότι: κανένα δημόσιο πρόσωπο, είτε Δήμαρχος, είτε Δημοτικός Σύμβουλος,
είτε και δημοτικός υπάλληλος, δεν δικαιούνται να είναι μέλη οποιασδήποτε
Ιδιωτικής Εταιρείας. Στις 7 Δεκεμβρίου το Θέατρο «ΣΚΑΛΑ» στην Γενική του
Συνέλευση, η οποία θα είναι και εκλογική, θα αποφασίσει για την πορεία που θα
ακολουθήσει.
Κύριε Μελέκη, το
γραφείο τύπου σας, κατά την προσωπική μου άποψη και εμπειρία , παρουσιάζει
κενά!!! Ελλιπής ενημέρωση προς τα Μ.Μ.Ε. με αποτέλεσμα να στρεφόμαστε σε σας
και στα μέλη του Θεάτρου για ενημέρωση. Τι φταίει; Πως ορίζεται ο διοικητικός λειτουργός στο
Θέατρο;
Αγαπητή Στρατούλα, συμφωνώ απόλυτα μαζί σας για τα κενά
και την ελλιπής ενημέρωση προς τα Μ.Μ.Ε. από πλευράς του Θεάτρου. Κατ’ αρχήν το
Θέατρο δεν διαθέτει ούτε γραφείο τύπου, ούτε διοικητικό λειτουργό όπως το
αντιλαμβάνεστε εσείς, δηλαδή να είναι στελεχωμένο με επαγγελματίες, πτυχιούχους
και γνώστες των αντικειμένων αυτών. Ο ορισμός του μόνιμου προσωπικού εμπίπτει
στη δικαιοδοσία του Διοικητικού Συμβουλίου. Η δικαιοδοσία η δικιά μου ως
Καλλιτεχνικού Διευθυντή έχει να κάνει μόνο με το καλλιτεχνικό προσωπικό – στην
επιλογή ρεπερτορίου και επιλογή των συνεργατών.
Τα έσοδα του
Θεάτρου, σε τι επίπεδο βρίσκονται σήμερα; Πιστεύεται ότι θα «επιβιώσετε» μέσα
στο χρόνο;
Τα έσοδα του Θεάτρου από το 2013 και εντεύθεν έχουν
υποστεί μια τεράστια μείωση, καθίζηση θα έλεγα. Η κρατική χορηγία μέσω Θ.Ο.Κ.
έχει μειωθεί κατά 60%, έχουν τερματισθεί οι οποιεσδήποτε άλλες χορηγίες που
είχαμε μέχρι το 2013 – από Δήμο Λ/κας, CYTA, ΑΗΚ, Συνεργατισμό κ.α. Μειώθηκαν οι τιμές των
οργανωμένων παραστάσεων μας περίπου στο 50%. Το αποτέλεσμα είναι η συσσώρευση
ελλείμματος. Το αν θα «επιβιώσουμε» μέσα στον χρόνο θα εξαρτηθεί από το αν θα
ληφθούν αποφάσεις, έστω και τόσο αργά, ώστε να προσαρμοστεί το Θέατρο με τα νέα
οικονομικά δεδομένα. Δεν δικαιούται ούτε μέρα παραπάνω να λειτουργεί με τις
ίδιες δομές, την ίδια φιλοσοφία όπως λειτουργούσε τόσα χρόνια και όταν είχε τα
τριπλάσια έσοδα. Και ακόμα μια προσωπική άποψη: το θεσμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο
λειτουργεί η Εταιρεία, είναι κάτι που όχι μόνο δεν βοηθά αλλά πολλές φορές
δημιουργεί εμπόδια. Εννοείται ότι έχει και περαιτέρω υποχρεώσεις ως Εταιρεία.
Είμαστε στην εποχή των μικρών και ευλύγιστων Θεατρικών Ομάδων με περιορισμένο
κόστος και που αποτελούνται από Ομοϊδεάτες. Μόνο έτσι θα μπορέσει να επιβιώσει!
Μια συμβουλή γενικά για τους νέους
ανθρώπους.
Να γνωρίσουν το παρελθόν και να σέβονται! Να εκτιμούν
αυτό που έγινε πριν, έστω και αν δεν τους αρέσει και να προσπαθήσουν να το
κάνουν καλύτερο, να το βελτιώσουν και να το αναπτύξουν. Να μην είναι φυγόπονοι.
Να είναι δοτικοί και να αγαπούν αυτό που κάνουν και όχι να αγαπούν τον εαυτό
τους.
Ούτε μια μέρα δίχως τέχνη!!! Το ασπάζεστε αυτό;
Εννοείται! Εις μνήμην του προφέσορα μου στη Θεατρική
Ακαδημία της Σόφιας, θα επαναλάβω μια
δική του φράση και την οποίαν προσπαθώ εδώ και τριάντα χρόνια να την κάνω
πράξη: «Ο καλός ζωγράφος πρέπει κάθε μέρα να τραβάει έστω και μια πινελιά».
Σας ευχαριστώ
